Sống cho mình hay sống cho người khác - cán cân giữa chủ nghĩa cá nhân và giá trị chung trong mối quan hệ.
Thực sự để mà đặt ra câu hỏi này, hay nói cái nào là đúng thì nó rất là khó và vô cùng vô lý. Mình thì nghĩ đơn giản như thế này, sống như nào là lựa chọn của bản thân mình, không có đúng sai mà chỉ có phù hợp hay không.
Ai thành công chuyện gì thì là sư phụ, mình đi hỏi bí kíp thành công của người đi trước thui. Ngày xưa trong những năm tháng tuổi trẻ loay hoay, mình hỏi mẹ bí kíp hạnh phúc của bố mẹ là gì. Trong những người mà mình quen biết, mẹ và bố là mối quan hệ yêu nhau hạnh phúc rõ ràng nhất, và mình thực sự may mắn khi sống trong gia đình với sự yêu thương đủ đầy đấy. Khi hỏi mẹ, mẹ cứ cười cười xong mẹ nói “Bao giờ con tìm được người mà làm con muốn nghĩ cho họ nhiều hơn là con muốn nghĩ cho con, thì lúc đó là được.” Hồi đó kiểu ơ như nào, là sao, là hy sinh à. Sao yêu lại phải hy sinh, sao yêu lại chịu phần thua thiệt về mình. Khum chịu, lời khuyên gì kì cục, thôi được ghi nhận để đấy xem tiếp theo thế nào.
Vô hình chung con trai có người yêu và truyền thống một tí thì sẽ hay bảo người yêu mình là thôi chơi với Mto in ít thôi - cho nó đỡ ảnh hưởng. Hôm qua đi chơi với một người bạn thân cũng được hơn chục năm rồi, kể chuyện cũ, buồn cười bảo mình với bạn làm bạn bao nhiêu năm, mà bạn cứ có bồ nào là hồi xưa bồ đó bảo “Em hạn chế chơi với Mto thôi, để không bị ảnh hưởng xấu.” Mình nhắc lại chỉ là kỉ niệm xưa buồn cười, nhưng người yêu mình thì kiểu ủa, sao người ta lại nói câu đó. Lúc đó bạn thân mình mới giải thích là thực ra ngày xưa Mto khá sống theo chủ nghĩa cá nhân, tức là làm mọi thứ theo mong muốn và sở thích của mình, làm mọi thứ sẽ vì mình và để trải nghiệm bản thân được đa dạng vui vẻ phong phú nhất. Thì vô hình chung lý tưởng đó sẽ dẫn đến nhiều thứ không đúng lắm so với thuần phong mỹ tục và đi ngược lại với một số giá trị nền tảng của mối quan hệ bền vững. Mình khá thích cách giải thích của bạn vì ừ nó đúng, và vì nó khá trung lập.
Thực ra lớn rồi mình cũng có giai đoạn này giai đoạn kia, và mình luôn nhận thức là mình là người khá ích kỉ. Đi lên máy bay người ta cũng nói trong lúc sinh tồn thì đeo mặt nạ cho mình trước (mình sống đã) rồi mới đeo mặt nạ cho người bên cạnh (cứu người sau). Mình nghĩ mình ổn, cuộc sống mình ok, mình hạnh phúc trước rồi mình mới đi lo cho người khác được. Mình thì không nói quan điểm mình đúng, nhưng mình nhận ra với quan điểm đó thì mình phù hợp hơn với cuộc sống một mình. Đơn giản là thế này, khi mọi thứ mình làm và giá trị của mình đều hướng đến việc làm sao tốt nhất cho mình trước, thì mình sẽ phù hợp nhất và hạnh phúc nhất cho 1 cuộc sống độc thân và ưu tiên số 1 là bản thân. Còn nếu mình tư duy coi bản thân là nhất, nhưng lại ở với người khác thì sẽ xảy ra hai trường hợp thế này:
- Tôi coi tôi là nhất và bạn cũng coi bạn là nhất, hai chúng ta chơi vui cho đến khi quyền lợi cá nhân bị ảnh hưởng bởi nhau -> không ai nhường ai thì đến lúc mâu thuẫn xung đột xảy ra keng keng keng hai đứa đều chọn bản thân chứ không chọn nhau -> mối quan hệ chỉ tồn tại ở trạng thái win - win, rơi vào trạng thái có vấn đề thì khá khó bền vững. Mà cuộc sống sao win win mãi được hả bạn ơi.
- Tôi coi bạn là nhất nhưng bạn coi tôi cũng là nhất cơ vì tôi muốn thế, thì bản chất mối quan hệ này chắc chỉ có bố mẹ mình chịu chuyện đó. Bạn ơi bạn là vua hay chúa hay thánh mà bạn khôn thế, khôn thế quê tôi đầy. Những người muốn thế này thường hay ế bền vững lâu dài, nhưng đôi khi nó cũng có thể xảy ra. Nhưng trong trường hợp này vì cán cân không cân bằng nên người chịu thiệt thòi sẽ luôn bên trong có cảm giác thiệt thòi, hoặc cũng không có nhiều giá trị và niềm tin ở bản thân lắm (ừ người ta xịn mình thế này thôi mình phải theo người ta là đúng rồi) -> lâu dần sự bất công bằng trong mối quan hệ nó sẽ trở thành một bình thường mới hoặc nó sẽ khiến mối quan hệ toang. Nhưng nói chung là cũng không phải nền tảng cho 1 tình yêu healthy lắm.
Tóm lại là, nếu bạn đặt giá trị của bản thân lên là số 1 thì bạn sống 1 mình rất ổn, rất phù hợp với giá trị sống của bạn. Nhưng khi bước vào các mối quan hệ yêu đương, gia đình và xã hội, thì suy nghĩ đó có thể gây tác động tiêu cực hoặc bản chất tính cách đó không có lợi và không phù hợp cho việc này. Có lẽ vì thế nên 1 người biết vì người khác, và nghĩ cho người khác thì sẽ có các mối quan hệ tốt đẹp và healthy hơn chăng? Cũng có lẽ vì thế mà ở phương đông đề cao giá trị cộng đồng thì gia đình thường gắn bó bền chặt, còn phương tây đề cao giá trị cá nhân thì mọi người thường phát triển cá nhân nhiều hơn.
Mình cũng không rõ hiện tại thì mình sống vì mình hay vì người, nói chung cũng hên xui hôm nay thế này ngày mai thế khác, cuộc sống bất biến khó lường mà. Nhưng mà mình biết trong mọi trường hợp khi có chuyện gì xảy ra, mình sẽ tự quan sát soi chiếu lại là ừ, trong trường hợp có mâu thuẫn với người này, thì mình đưa ra lựa chọn này là vì mình, hay vì người? Giá trị mình muốn hướng tới là điều tốt nhất cho mình, hay tốt nhất cho người, hay tốt nhất cho tập thể? Quan sát và suy nghĩ thế thôi, để mình biết. Biết là được, còn đúng sai thì mỗi người một lựa chọn. Và hi vọng chúng ta sẽ thật hạnh phúc, sẽ luôn tìm được 1 lựa chọn phù hợp - cho bạn, cho tôi và cho cả chúng ta.
Credit: Cô giáo Huyền Trang Mto
_____
Học cách làm chủ cảm xúc, giải phóng những cảm xúc tiêu cực và sống hạnh phúc, bình an hơn cùng các khóa học của Viết chữa lành tại: https://www.vietchualanh.vn/khoa-hoc
Comments