(hôm nay kể chuyện câu chuyện startup đầu tay 11 năm của mình, mọi người đọc cho vui nhé)
𝟏. Hợp đồng lớn đầu tiên
9 năm trước, dự án Lovedia của mình có hợp đồng lớn đầu tiên, làm một bộ sách 12 cung hoàng đạo với cả nhà xuất bản Kim Đồng. Hồi đó, dự án mình là cả một nhóm mấy bạn sinh viên đam mê với chiêm tinh và trót, chân ướt chân ráo cứ cố gắng kiếm từ từng đồng từ content (viết bài cho báo Hoa Học Trò hay các báo mạng lấy tiền, rồi lại dùng tiền đó để xây dựng dự án và website). Khi có hợp đồng lớn được tự ký tên, chuẩn bị kiếm một số tiền to, tụi mình háo hức lắm.
Khi đó, nhà xuất bản cho mình hai lựa chọn để ký hợp đồng: Nhận 1 cục tiền fix luôn, hoặc nhận tiền theo số lượng sách bán được.
- Nếu ký theo cách thứ nhất, thì chúng mình viết xong bộ sách là được 1 cục tiền to luôn. (Cứ lấy ví dụ là 100 củ đi)
- Nếu ký theo cách thứ hai, thì tụi mình chỉ được số tiền bằng 1/3 -1/2 so với cách thứ nhất.(ví dụ 40tr đi) Nhưng nếu bộ sách của mình được tái bản 1 lần thôi thì nhóm mình sẽ được số tiền gần bằng cách đầu, và nếu tái bản lần 2 thì sẽ được nhiều hơn.
Khi đó, mình tin tưởng vào sản phẩm của tụi mình, sách viết hay mà. Chưa kể, khi đó 12 cung hoàng đạo đang là trend, sách ra kiểu gì cũng rất hot. Mình rất muốn ký cách 2 rồi, nhưng vì nhóm có 5 người cùng nhau, nên dù là leader mình cũng vẫn hỏi ý kiến cả nhóm xem mọi người muốn ký theo cách nào.
Mình rất shock, khi cả nhóm tất cả mọi người đều muốn ký cách đầu. Mọi người muốn nhận tiền luôn sau khi viết, muốn sự chắc chắn, và số tiền cũng lớn nữa.
Tối đó, mình đã suy nghĩ cả đêm.
Mình muốn ký theo cách thứ 2.
Mình là leader, cũng là người sẽ đại diện ký hợp đồng.
Nhưng mình không thể bỏ qua ý kiến của tập thể và mong muốn của mọi người được.
Cuối cùng mình nói với cả nhóm như thế này:
“Mình có mong muốn ký hợp đồng theo cách thứ 2. Nhưng nếu mọi người muốn nhận tiền theo cách 1, thì mình vẫn sẽ trả tiền cho mọi người theo cách thứ nhất. Coi như mình đánh cược, không nhận tiền lần sách in đầu và bù cả tiền cá nhân để trả cho mọi người đúng theo cách mọi người muốn.
Nhưng nếu sách được tái bản lần 2, lần 3 thì lúc đó là tiền của mình, coi như mình bỏ tiền đầu tư cho chuyện này.”
Khi đó, cả team mới hồi đáp với mình là thôi, Mto là leader. Cả team sẽ theo Mto. Nếu Mto muốn ký cách hai thì cứ ký cách 2, mọi người ăn chia theo đúng như mình đã thoả thuận.
Cuối cùng, bộ sách đó không chỉ tái bản 2,3 lần mà tái bản đến tận 6 lần. Và đến tận 5 năm sau thì các bạn cùng team và mình vẫn nhận được tiền từ bộ sách hihi. Mình khá hạnh phúc vì hồi đó đã ra được quyết định đúng, và cả team nhờ tin tưởng mình nên cũng kiếm được gấp 5 lần số tiền mà mọi người dự định sẽ có.
Tất nhiên đây là chuyện vui thôi, còn chuyện quyết định thất bại thì cũng nhiều lắm. (Mọi người hãy cứ nhớ 1 câu chuyện thành công được kể ra là 5 câu chuyện thất bại không ai biết đến)
𝟐. Quyết định đầu tiên
Lovedia có thể coi là startup đầu tay của mình, khai sinh từ 11 năm trước.
Ngày đó dự án Lovedia của mình ban đầu xuất phát từ một nhóm các bạn trẻ cùng sinh hoạt với nhau tên là Tada. Các anh chị thấy mình cũng được việc, cho mình lead dự án con Lovedia - là website chuyên đăng các bài viết liên quan đến chiêm tinh và tarot.
Hồi đó, tada thì cộng đồng có lớp học và các sự kiện - kiếm được tiền, CTS thì làm sản phẩm số cũng thì kiếm tiền, còn lovedia sinh ra đăng bài website cho vui thôi, cũng chưa biết kiếm tiền thế nào, phát triển ra sao.
Cơ mà lúc làm thì dự án cũng có làm được ổn ổn, có nhiều người xem rồi được một ông anh chơi chung làm dự án về học online rủ ê thế Lovedia làm lớp học thử xem. Khi mình nhận dự án thì mình chỉ nghĩ, yeah, một cơ hội phát triển. Nhưng nhận dự án 1 cái thì các anh chị lãnh đạo bên Tada + CTS bực mình ngay, nói dự án con trong tổ chức mà bên Tada đã tổ chức lớp học rồi, giờ mình cũng tổ chức lớp học nữa là dẫm chân lên nhau. Nói chung là không được.
Sau đó thêm 1 vài câu chuyện cũng đụng đụng nhau nữa, anh leader tổng của dự án Tada mới kéo mình ra nói chuyện như này:
- Bây giờ ba dự án Tada - CTS - Lovedia sẽ cộng sinh với nhau.
- Anh sẽ cho mình 20% cổ phần của Tada và CTS
- 20% cổ phần của Lovedia sẽ thuộc về anh chị.
Tóm lại trình bày thì bỗng dưng tự dưng có cổ phần 2 dự án kia, nhưng phải hoạt động cùng nhau trong tổ chức lớn.
Hồi đó, mình cũng suy nghĩ suy nghĩ . Xong mình trả lời như thế này:
“Cơ mà em thấy 2 dự án kia làm ăn như cứt vậy. Em không muốn cầm cổ phần 2 cái đó, tự nhiên gánh thêm. Thôi cho e để dự án của em tách riêng độc lập. Em thẳng thắn thế vì em nghĩ công việc rõ ràng cho dễ - sáng nói tách nhưng tối vẫn chơi thoải mái tình cảm với nhau được.”
Tư duy của mình hồi đó đơn giản lắm, thì công việc thấy sao nói vậy, rõ ràng cho dễ. Còn tình cảm quan hệ thì là chuyện khác. Thẳng thắn cho dễ.
Hồi đó 11 năm trước mình cũng mới là đứa sinh viên chưa ra trường, câu từ cũng hơi “láo chó” (dù đó là suy nghĩ thật), rồi mình cũng tin tưởng tình cảm với anh chị là quý mến nên cứ nói thẳng hổng sao.
Kết quả, mình bị kick khỏi tổ chức ngay tức khắc. Trong đêm, mình bị thông báo “đuổi”. Toàn bộ emails và dữ liệu sẽ bị xoá, trong nhóm mọi người đang ở tổ chức không ai chơi với mình. Anh lãnh đạo nhắn tin riêng từ nay mình không chơi với nhau nữa, và block mình đến giờ cũng 11 năm rồi.
Mình shock. Shock lắm luôn
Mình đã buồn và khóc rất nhiều, là 1 đứa sinh viên còn chưa ra trường, lần đầu có 1 tổ chức mà mình yêu quý và đóng góp, là một phần bỗng dưng 1 ngày bị đuổi đi. Lúc đó mới đi Café, đi gặp mặt mọi người, cùng họp cả nhóm rồi hỏi mình đã làm sai chỗ nào? Giờ có thể làm gì khác hơn?
Mà chả ai bị ảnh hưởng cả, chỉ có mình (và người anh Trần Việt Hà) là nhận mọi cay đắng.
Cay đắng đến với đứa sinh viên 22 tuổi nó nhiều lắm:
- Mình bị đe doạ là tên không có bảo quyền, sẽ phải nói chuyện với luật sư ra toà
- Mình bị gọi điện giữa đêm rất nhiều lần trong 4,5 năm là webiste của mình vi phạm pháp luật, sẽ có công an tới làm việc nếu không hạ web ngay lập tức
- Mình bị đuổi khỏi nhóm, nói xấu, nghỉ chơi. Bị nói làm sai, tất cả gần mấy nghìn người khác trong group đều biết chuyện và coi mình như một tội đồ. Còn bị nói xấu và nói những điều không đúng sự thật nữa.
- Lập tức có 1 dự án y chang tên na ná, ra đời và cạnh tranh trực tiếp với mình
- Mình bị cướp hợp đồng. Đang làm việc với bên thứ 3 rất ổn áp nhưng người anh đó đã nói chuyện và cướp luôn miếng ăn của dự án...
Nói chung, có vô vàn cách đã xuất hiện để tiêu diệt và hạ gục lovedia bằng nhiều cách. Cũng có rất nhiều cách được đề ra để tiêu diệt và tấn công con người mình.
Cơ mà ngoài mình và anh Hà bị ảnh hưởng, các bạn tham gia dự án lovedia vẫn ở hai bên bình thường, vẫn chơi trong nhóm bình thường. Vẫn vừa viết bài cho lovedia, vừa đi chơi tada và CTS.
Mình nhận ra rằng là lãnh đạo mà đưa ra quyết định, nếu thành công thì chia đều hưởng còn mọi cay đắng không ai biết đến cũng chỉ là mình nhận thôi :)). Nó hổng có là chuyện dễ dàng nha.
Lúc đó, cái duy nhất khiến mình nỗ lực tiếp là vì các bạn trong team vẫn luôn ủng hộ và bảo sẽ theo mình. Tin tưởng mình và đi tiếp.
Một điều thú vị là 2 năm sau, thì chị lead bên dự án CTS cũng tách khỏi dự án tổng, nhắn tin riêng muốn hợp tác với mình bán sản phẩm số. Và tụi mình hợp tác với nhau trong suốt 9 năm cũng kiếm được khá khá tiền.
Và đến nay 11 năm sau, thì website Lovedia vẫn là 1 dự án content - nội dung ra tiền đều đặn hàng tháng cho mình, cho dù mình đã dừng cập nhập nó được 3 năm rồi (chuyển sang hết mình cho em bé Viết chữa lành).
Và mọi người nói chuyện lại, vẫn luôn gật gù bảo may mà hồi đó Mto bảo tách, thì lovedia mới đi được dài và thành công đến vậy.
Có thể trong góc nhìn của nhiều người, mình vẫn là 1 người làm sai.
Câu chuyện cũng không để chứng minh mình làm đúng, chuyện cũng từ hơn chục năm trước rồi. Tâm sự kỉ niệm tí thôi.
BÀI HỌC RÚT RA:
Mình chỉ muốn tâm sự rằng khi làm lead-lãnh đạo thì trước khi chịu vinh quang, phải học được cách chịu trách nhiệm.
Mình có tiền có lộc, lúc nào cũng chia cho anh em trước, đến cuối mới nhận phần cho mình.
Nhưng có tủi có nạn, thì bao giờ cũng là đứa giơ đầu chịu tội đầu tiên. Những quyết định dòm có vẻ cứng, tối về khóc nhiều lắm.
Thế nên là: LÀM LÃNH ĐẠO KHÓ VL HUHUHUHU.
___
Các khoá học của Viết chữa lành: https://www.vietchualanh.vn/khoa-hoc
Σχόλια